วันแห่งความสุขของชาวไทยเชื้อสายจีนอย่าง ‘ตรุษจีน’ มีเรื่องราวมากมายน่าเรียนรู้โดยเฉพาะสิ่งควรทำ และไม่ควรทำ สังเกตได้ว่ากิจกรรมต่างๆ ล้วนเน้นสร้างความสัมพันธ์ของคนในครอบครัว และวงศ์ตระกูล เช่น ช่วยกันจัดเตรียมสิ่งของสำหรับเซ่นไหว้บรรพบุรุษ และผีไม่มีญาติ รวมตัวกันทานเกี๊ยว เนื่องจากเชื่อว่ามีลักษณะคล้ายเงินโบราณของจีน หรือสิ่งที่ลูกหลานโดยเฉพาะเด็กๆ รอคอยคือรับ ‘อั่งเปา’
สำหรับสิ่งไม่ควรทำนั้น ชาวจีนค่อนข้างให้ความสำคัญไม่แพ้กัน เนื่องจากเชื่อว่าการปฏิบัติเรื่องต้องห้ามสามารถกำหนดชะตาชีวิตไปตลอดช่วงปีนั้น ซึ่งหลายท่านน่าจะพอทราบข้อมูลกันมาบ้าง แต่ลองมาทบทวนความจำกันดูเผื่อจะไม่เผลอกระทำในวันตรุษจีนปีนี้
1. ห้ามกวาดพักอาศัย
ความเชื่อเรื่องห้ามทำความสะอาดบ้านนี้น่าจะคล้ายกันกับความเชื่อของคนไทย (หรือไทยเรานำธรรมเนียมปฏิบัติจีนมาปรับใช้ก็ไม่รู้) เนื่องจากเป็นการกวาดเอาเงินทอง โชคลาภ ออกจากบ้าน แต่หากต้องทำจริงๆ ให้ใช้วิธีกวาดไปรวมไว้ยังมุมใดมุมหนึ่งก่อนแล้วจึงนำไปทิ้งในวันถัดไป
2. ห้ามตัดผม
เนื่องจากในภาษาจีนกลางคำว่า ‘ฝา ฉ่าย’ (发财) หมายถึงร่ำรวย มั่งคั่ง ส่วน ตัดผม หรือ ‘หลี่ ฝา’ (理发) ‘หลี่’ แปลว่าจัดการจัดระเบียบและ ‘ฝา’ คือเส้นผม แต่จีนแต้จิ๋ว ซึ่งเป็นคนจีนส่วนใหญ่ในประเทศไทยคำว่ามั่งคั่งนี้ จะออกเสียง ‘ฮวด’ และใช้ตัวอักษรจีน ‘发’ ซึ่งไปตรงกัน ทำให้การตัดผมในวันนี้จึงเหมือนตัดทรัพย์ไปจากตัว
3. ไม่พูดคำหยาบ กล่าวถึงคนตาย และ ออกเสียงเลข 4
การใช้คำหยาบ และพูดถึงคนตายล้วนเป็นสิ่งไม่รื่นรมย์เอาเสียเลย อาจทำให้รู้สึกหม่นหมอง ซึ่งตามความเชื่อคือไม่เป็นสิริมงคลกับชีวิต ส่วนเลข 4 การออกเสียงนั้นไปพ้องกับคำว่า ซี้ ที่แปลว่าตาย
4. ห้ามร้องไห้
ความทุกข์ทำให้คนร้องไห้ เมื่อร้องไห้วันตรุษจีนจึงอาจส่งผลให้ชีวิตหมองเศร้าตลอด
5. ห้ามสวมชุดดำ
นัยยะการกระทำนี้น่าจะพอเข้าใจได้ง่ายๆ เพราะวันปีใหม่สมควรเริ่มต้นด้วยความสดใส ทำให้ในวันตรุษจีนคนส่วนใหญ่จึงเลือกสวมเสื้อผ้าสีแดงเป็นหลัก
6. ห้ามซักผ้า
การซักผ้าในวันตรุษจีนเสมือนกำลังรบหลู่เทพเจ้า เนื่องจากในวันดังกล่าวคือวันเกิดของเทพแห่งน้ำ
7. ห้ามซื้อรองเท้าใหม่
ร้องเท้าภาษาจีนออกเสียง Hai ที่ไปคล้ายกับอาการถอนหายใจ และแน่นนอนว่าการถอนหายใจส่วนใหญ่สื่อถึงความท้อแท้ หรือกำลังทุกข์
8. ห้ามให้ผู้อื่นเข้าห้องนอน
อาจเพราะเราไม่รู้ว่าใครมีดวงชง หรือมีสิ่งไม่ดีกำลังเกาะติดตัว ดังนั้นการปล่อยให้คนอื่นเข้าห้องนอนของตน ซึ่งเป็นปราการสุดท้ายของที่อยู่อาศัยอาจเป็นการปล่อยให้สิ่งไม่ดีเข้ามา แม้เป็นคนป่วยและมีคนมาเยี่ยมก็ให้แต่งตัวออกมารอที่ห้องรับแขก
9. ห้ามทานโจ๊ก และ เนื้อสัตว์
ในเช้าวันตรุษจีน เชื่อว่าเทพเจ้าที่ลงมายังโลกมนุษย์นั้นเป็นมังสวิรัติ จึงงดทานสัตว์เพื่อเป็นการสักการะ ส่วนห้ามทานโจ๊กเนื่องจากชาวจีนเชื่อว่าเป็นอาหารของผู้ยากไร้ เหมือนเป็นการขัดขวางความร่ำรวยของตน
10. ห้ามให้ยืมเงิน คืนเงิน
เมื่อมีความเชื่อว่าการกระทำใดๆ ในวันตรุษจีนจะส่งผลต่อความเป็นไปของช่วงปี ดังนั้นการให้ยืมเงินอาจทำให้ตลอดปีมีคนเข้ามารบกวน หรือใครมีหนี้ต้องใช่ให้ชำระก่อนตรุษจีน หากคืนในวันดังกล่าว จะต้องกลายเป็นคนมีหนี้สินตลอดไป
11. ห้ามใช้ของมีคม
จุดนี้มองเป็นเรื่องของการตัด การเฉือน ซึ่งคล้ายกับการตัดความโชคดี ตัดทรัพย์ออกไปจากชีวิต
12. ห้ามทำสิ่งของแตก
ไม่ใช่เรื่องดีแน่หากสิ่งของแตก เพราะนอกจากต้องสูญเสียบางสิ่ง ชาวจีนยังมีความเชื่อว่าจะทำให้ครอบครัวแตกร้าว หรือมีคนเสียชีวิตในครอบครัว
ข้างต้นเป็นเพียงความเชื่อ หรือธรรมเนียมปฏิบัติซึ่งคนไทยเชื้อสายจีนพยายามหลีกเลี่ยงไม่กระทำ หรือพึงระมัดระวังไม่ให้เกิด แต่ถ้ามองในทางกุศโลบาย หลายข้อเสมือนการเตือนสติ ให้ไม่ประมาท รวมถึงแสดงออกต่อกันและกันเพื่อสร้างความสุขเสียมากกว่า วันปีใหม่ทั้งทีคงไม่มีใครอยากมีเรื่องขุ่นข้องหมองใจ และท้ายที่สุดนี้ mars ขอกล่าวคำว่า ‘新正如意 新年发财’ ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวดไช้ สวัสดีปีใหม่จีนขอให้มีความสุขทั้งปี และตลอดไป
ภาพประกอบจาก อินเทอร์เน็ต