จากหญิงสาวผู้อยู่ในฐานะนักแสดงหน้ากล้อง แต่กลับเลือกหันหลังให้แสงไฟ เพื่อมุ่งไปสู่การเป็น ‘ช่างภาพอาชีพ’ วันนี้เธอกลายเป็นคนที่อยู่ในสนามบาสเกตบอลมากกว่าพันครั้ง แถมยังได้รับสิทธิ์ให้วิ่งไปทั่วทั้งสนามมากกว่าผู้ชมที่ซื้อตั๋วราคาแพง อะไรเป็นสาเหตุให้ ‘กุ๊กไก่-อรวิสา ทิวไผ่งาม’ กลายเป็นหญิงสาวผู้ประสบความสำเร็จในทุกวันของชีวิต ขอเชิญลงสนามไปคุยกับเธอกันได้เลย
“เราไม่จำเป็นต้องใช้ชีวิตให้ประสบความสำเร็จในทุกวันก็ได้ บางวันอาจไม่ได้ตามที่ตั้งใจ การที่ทำอะไรไม่ได้ดั่งใจ มันเป็นบทเรียนสำคัญ ที่ทำให้เรารู้จักความสำเร็จได้เร็วขึ้น”
คุณคือใครในอดีตและปัจจุบัน
อรวิสา ทิวไผ่งาม ปัจจุบันเป็นช่างภาพประจำทีม ‘โมโนแวมไพร์’ ซึ่งเป็นตัวแทนประเทศไทยในการแข่งขันอาเซียนบาสเกตบอลลีก จริงๆ ถ้ามองในฐานะผู้หญิงก็สามารถมีส่วนร่วมกับกีฬาบาสเกตบอลได้หลายอย่างเช่นเป็นเชียร์ลีดเดอร์ เป็นแพทย์ประจำทีมคอยดูแลนักกีฬา แต่เราชอบการทำงานเก็บภาพ เก็บบรรยากาศของผู้คน ชอบทำงานเบื้องหลังมากกว่าการที่ต้องไปอยู่เบื้องหน้า จึงเริ่มต้นมาถ่ายบาสเกตบอล สิ่งเหล่านี้เกิดจากความชอบตั้งแต่เด็ก ถ้าย้อนไปสมัยเรียนมัธยมเราจะลงมาเล่นบาสกับเพื่อนตลอดในช่วงพักกลางวันช่วงเย็นหลังเลิกเรียน พอขยับไปในระดับมหาวิทยาลัยจะมีวิชาสอนเกี่ยวกับการถ่ายภาพเบื้องต้น พอได้เรียนแล้วก็ชอบอีก มันไม่ผิดที่เราจะชอบอะไรหลายอย่าง เลยนำเอาสองอย่างที่ชอบมาบวกกันจนกลายเป็นอาชีพค่ะ
อะไรทำให้ผู้หญิงเช่นคุณสนใจกีฬาบาสเกตบอล
โดยส่วนตัวเป็นคนที่เล่นกับเด็กผู้ชายมาตลอด แต่ก็ถูกเลี้ยงมาแบบต้องเล่นตุ๊กตา ต้องใส่ชุดสีชมพูอยู่กับเพื่อนผู้หญิง แต่เรารู้สึกว่านั่นไม่ใช่เรา เราไม่ได้ชอบแบบนั้น เราอึดอัดเลยทำสิ่งที่เราชอบดีกว่า ซึ่งมักจะถูกดุนะว่าทำแบบนี้ไม่ได้คนอื่นจะมองเราไม่ดี ซึ่งมันต้องใช้เวลานานมากกว่าคนหนึ่งคนจะพิสูจน์ตัวเองให้เห็นว่าเราไม่ได้ไปเล่นกับเด็กผู้ชายเพราะว่าชอบเด็กผู้ชายหรือตามถ่ายนักบาสเพราะเขาเป็นผู้ชายกล้ามใหญ่อะไรแบบนี้ ถ้าเรารู้วินัยตัวเราแล้ววางตัวให้เหมาะสมผลงานกับสิ่งที่เราเป็นจะช่วยตอบทุกอย่างแทน
เสน่ห์ของบาสเกตบอลที่ดึงดูดให้คุณก้าวลงสนามในฐานะช่างภาพคืออะไร
ในแต่ละเกมการแข่งขันแม้จะภายใต้กติกาและกำหนดเวลาเดียวกัน คุณจะพบว่ามีความแตกต่างที่ไม่เหมือนกันเลย เรื่องราวของนักกีฬา เรื่องราวของทีม มีรายละเอียดแตกต่างออกไปในทุกวัน เช่นครั้งนี้จะเป็นการแข่งขันนัดสุดท้ายของนักกีฬาคนนี้ เกมนี้เป็นนัดชี้ชะตาว่าจะได้แชมป์ไหม มีแม้กระทั่งว่าในการลงทำการแข่งขันนักกีฬาคนนั้นเพิ่งจะสูญเสียภรรยามา รายละเอียดพวกนี้ทำให้การถ่ายภาพบาสเกตบอลยิ่งมีความหมาย กุ๊กใช้คำว่ามันเป็นรสชาติของความประทับใจที่แตกต่างกันออกไปในทุกวัน
“ความสุขของเราคือการสามารถบันทึกช่วงเวลาหนึ่ง ซึ่งเมื่อเกิดขึ้นแล้วมันจะหายไปตลอดกาลได้”
ช่วยพาเราไปรู้จักกับภาพแรกที่ได้ถ่ายหน่อย
รูปแรกที่ถ่ายในกีฬาบาสเกตบอลถ่ายไม่ติด เป็นภาพเบลอ เบลอเป็นเส้นคลื่นเลย เหมือนว่าจับภาพไม่ทัน ไม่รู้เทคนิคถ่าย เป็นสิบใช้ไม่ได้เลย เบลอทั้งนั้น แต่มันเป็นจุดที่ทุกคนต้องผ่าน ถ้าจะเริ่มต้นอะไรบางอย่างแล้วค่อยเรียนรู้พัฒนามันไปในทุกวัน ถ้าวันนี้เราคิดว่าเรารู้หมดแล้ว เราคงไม่สามารถรู้อะไรเพิ่มได้มากขึ้นค่ะ
แล้วนึกถึงภาพสุดท้ายที่ตัวเองจะถ่ายไว้ไหม
เคยคิด (หัวเราะ) นี่ก็เคยนั่งนึกถึงภาพที่เพื่อนหรือพยาบาลเข็นเรามาที่สนามบาส แล้วพอถ่ายเกมนั้นจบเราก็ตายคากล้องคาเกมไปเลย เพราะต้องย้ำว่าเราชอบกีฬานี้มาก มีความสุขทุกครั้งที่เห็นภาพหลังกล้อง มันต้องย้อนไปว่าเราชอบถ่ายภาพด้วย เมื่อก่อนเราเริ่มต้นใช้มือถือที่ความจุน้อยมากถ่าย เราถ่ายเพราะอยากเก็บภาพเพื่อนมัธยมปลายเอาไว้ ถ่ายเพราะอยากเก็บช่วงเวลาต่างๆ ไว้ ไม่ต่างกันกับกีฬาบาส ความสุขของเราคือการสามารถบันทึกช่วงเวลาหนึ่ง ซึ่งเมื่อเกิดขึ้นแล้วมันจะหายไปตลอดกาลได้ แล้วมันยังอยู่กับเรา เราได้กลายเป็นคนมีพลังธรรมดาที่สามารถบันทึกทุกอารมณ์ ทุกห้วงความรู้สึกของผู้คนเอาไว้ นั่นเป็นสาเหตุว่ารูปสุดท้ายของเราก็น่าจะเป็นรูปการแข่งขันบาสเกตบอลนี่แหละ แต่ในสภาพที่เราอาจจะยืนถือกล้องตัวใหญ่ไม่ไหวแล้วก็ได้ แล้วภาพอาจกลับไปเป็นภาพเบลอเหมือนตอนเริ่มต้นถ่ายรูปแรก
มีภาพไหนในปีที่ผ่านมาที่ถ่ายแล้วรู้สึกชอบเป็นพิเศษ
วันนั้นกุ๊กจำได้ว่าเป็นวันวาเลนไทน์ พอดีมีการแข่งขันในประเทศไทย แต่ผู้ตัดสินเป็นชาวต่างชาติ เขาสวมแหวนเอาไว้แล้วก่อนเป่าเริ่มเกมเขายกแหวนขึ้นมาจูบหนึ่งครั้งแหงนมองด้านบนเพื่อเป็นการส่งผ่านความรู้สึกถึงความรักที่เขามีต่อภรรยา แต่ไม่สามารถอยู่เคียงข้างกันได้ในวันสำคัญ เราถ่ายชั่วขณะที่เขาทำการจูบแหวนแหงนมองฟ้าได้ แล้วนำไปเผยแพร่หลังจากนั้น ทั้งตัวกรรมการและภรรยาต่างส่งข้อความมาขอบคุณการที่เราได้เป็นผู้บันทึกเรื่องราวเหล่านี้ มันทำให้เห็นว่างานของเราก็มีคุณค่าและงานของทุกคนในโลกนี้ถ้าหามุมมองความรู้สึกดีๆ กับมันก็ล้วนมีคุณค่าทั้งนั้น
ที่เสียดายยกกล้องถ่ายไม่ทันล่ะ
อย่างแรกต้องบอกว่าในการแข่งขันกีฬา ‘ชั่วขณะสำคัญ’ มันมีโอกาสเกิดขึ้นได้เสมอ และเกิดขึ้นเร็วมากทั่วทั้งสนาม เช่นจังหวะพลิกกลับมาชนะท้ายเกมแล้วดีใจกัน จังหวะนักกีฬาทรุดลงไปเสียใจ โดยส่วนตัวแม้จะเป็นข้อผิดพลาดในการทำงาน แต่เราก็มีเวลาให้ความรู้สึกเสียใจกับตัวเองได้ไม่นาน เพราะด้วยการทำงานเราจำเป็นต้องมองหาโอกาส และชั่วขณะสำคัญอื่นที่อาจเกิดขึ้นแล้วถ่ายให้ทัน มันทำให้เห็นว่าในชีวิตการทำงานทุกคนมีโอกาสผิดพลาด แต่การจัดการสิ่งที่ผิดพลาดแล้วก้าวต่อไปเป็นเรื่องสำคัญกว่า ดังนั้นเราแน่ใจว่าจะมีโอกาสอีกครั้งเสมอสำหรับคนที่มีความพร้อม
“ถ้าเราชอบอะไรอย่างจริงจังเราจะไม่สงสัยว่าต้องทำอย่างไรถึงเก่ง ต้องทำแบบไหนถึงจะสามารถทำให้ตัวเองมีรายได้กับมัน แต่เราจะเริ่มศึกษาและเริ่มพัฒนาตัวเองแบบไม่มีข้อสงสัย”
นักกีฬาในสนามแข่งกันเพื่อชัยชนะเพื่อคว้าถ้วยรางวัลแล้วรางวัลของช่างภาพข้างสนามคืออะไร
สำหรับนักกีฬาแน่นอนว่ารางวัลของเขาคือชัยชนะที่จะนำไปสู่เป้าหมาย แต่รางวัลของกุ๊กเป็นรางวัลในช่วงสั้นๆ ที่ทำให้เรามีแรงผลักดันในการทำงานต่อไป ได้รางวัลของกุ๊กเป็นการที่เราสามารถถ่ายภาพนักกีฬาในหลากหลายอิริยาบถได้ แล้วตัวเขานำเอาภาพของเราไปเป็นตัวแทนที่จะพูดคุยกับครอบครัว เอาภาพเราไปเป็นตัวแทนในการขอบคุณแฟนคลับ การใช้ภาพของเราแทนความรู้สึกบางอย่างในชีวิตของเขา นั่นคือรางวัลสำคัญอย่างหนึ่ง
ดูเหมือนเส้นทางการเป็นช่างภาพอาชีพของคุณจะโรยด้วยกลีบกุหลาบ?
ไม่มีใครไม่สูญเสียอะไรเลยแลกกับสิ่งที่ได้มาในปัจจุบัน แต่ถ้าเราชอบอะไรอย่างจริงจัง เราจะไม่สงสัยว่าต้องทำอย่างไรถึงเก่ง ต้องทำแบบไหนถึงจะสามารถทำให้ตัวเองมีรายได้กับมัน เราจะเริ่มศึกษา และพัฒนาตัวเองแบบไม่มีข้อสงสัย แต่ให้แน่ใจเถอะว่าคุณต้องแลกมันด้วยอะไรบางอย่าง เช่นทำงานมากจนไม่มีเวลาให้คนรัก เลิกลากันไปด้วยความไม่เข้าใจในสภาพแวดล้อมการทำงาน แต่โดยส่วนตัวจะเป็นเรื่องการเสียเวลาส่วนตัวไปบ้าง เพราะทุกวันต้องใช้เวลาเกือบ 8 ชั่วโมงในสนามบาสเกตบอล แล้วเวลาแข่งขันอย่างเป็นทางการส่วนใหญ่จะจัดกันในวันเสาร์อาทิตย์ เราก็จะไม่มีเวลาให้ครอบครัว ก็เคยมีคำถามกับตัวเองบ่อยนะว่าด้วยอาชีพนี้มันจะทำให้เราก้าวไปข้างหน้าได้ไหม แต่เมื่อไรที่สงสัยกับตัวเองแบบนี้ ให้ถามกับตัวเองเพิ่มด้วยว่าเราชอบมันมากพอที่จะยอมเสียสละบางอย่างเพื่อแลกมาหรือเปล่า? ประสบการณ์ของตัวเองคือเคยไม่กินข้าวกับเพื่อน ไม่ทานอะไรที่อยากในบางมื้อเพื่อที่จะเก็บเงินไว้ซื้อกล้อง เรายอมไม่ไปเที่ยวเล่นเพื่อจะรีบกลับไปดูกลับไปศึกษาข้อมูลการใช้งานกล้อง เพราะเรายังใช้งานมันได้ไม่ดีพอ คือไม่ใช่แค่มีแล้วถ่ายได้ แต่เราต้องเสียบางอย่างแลกกับการได้มาซึ่งการใช้งานกล้องให้มีประสิทธิภาพมากที่สุด อีกเรื่องถ้าลองค้นดูจะเจอว่าเราก็เคยเป็นนักเรียนดีเด่น เป็นนักแสดงที่เคยมีผลงาน แต่นั่นก็เป็นอีกหนึ่ง การเสียสละของเราที่ต้องยอมแลกมันกับการเป็นช่างภาพกีฬาบาสเกตบอล แล้วความเป็นตากล้องคือการศึกษามนุษย์ เมื่อคุณเข้าใจอารมณ์ที่อาจเกิดขึ้นกับคนคุณก็จะมีวิธีรับมือและจัดการกับคน เหมือนที่กุ๊กทำการบ้านก่อนถ่ายงานทุกครั้ง บางครั้งรูปถ่ายวินาทีสำคัญของการแข่งขันก็ไม่ได้โชคดีที่ได้มา บางวันของเรามันก็ไม่ได้สมปรารถนาไปทุกอย่างหรอก
การเป็นช่างภาพผู้หญิงในการแข่งขันกีฬามีอุปสรรคและความกดดันอย่างไร
สำหรับการเป็นช่างภาพผู้หญิงในโลกของช่างภาพผู้ชาย หากเรามองว่าทุกคนคือมนุษย์คนหนึ่งในการทำงานแต่ละสาขาอาชีพโดยไม่มีการแบ่งแยกชายหญิง จะพบว่าไม่มีปัญหาอะไรเลย แต่โดยส่วนตัวอุปสรรคที่เจอบ่อยจะเป็นเรื่องของการติดต่อประสานงานกับต่างประเทศ พอฝ่ายจัดเห็นเราก็จะเลิกคิ้วสงสัยว่าเราเป็นช่างภาพจริงหรือเปล่า แล้วก็จะขอดูเอกสารประจำตัว เอกสารยืนยันการทำงานจากต้นสังกัด นั่นก็เป็นหน้าที่ของเขา หน้าที่ของเราก็คือต้องทำงานที่ได้รับมอบหมายให้เต็มที่แค่นั้น
จริงๆ แล้วความเท่าเทียมทางเพศควรเริ่มตั้งแต่ระดับครอบครัว?
เรามองแบบนี้ว่าในสังคมถ้าเราแยกเด็กผู้ชายเป็นสีฟ้าเด็กผู้หญิงสีชมพู เด็กผู้ชายต้องเตะบอลเล่นรถบังคับ เด็กผู้หญิงทำงานบ้าน อันนี้แทบจะเป็นเรื่องเก่า ทัศนคติแบบเก่า เพราะในปัจจุบันเรามีการส่งเสริมเรื่องความเท่าเทียมทางเพศ มีความหลากหลายทางเพศมากขึ้น การเลี้ยงดูของครอบครัวจึงมีส่วนสำคัญ ถ้าสมมุติเราเป็นเด็กผู้ชายที่อยากเป็นนักวิ่ง แต่ถูกสอนมาว่าห้ามวิ่งแข่งแพ้เด็กผู้หญิงนะ เพราะแพ้แล้วจะถูกล้อทันทีว่าทำไมปล่อยให้เด็กผู้หญิงชนะได้ เป็นลูกผู้ชายหรือเปล่า เราก็จะไม่กล้าลงแข่งวิ่งอีกต่อไป แต่ถ้าเราสอนเด็กผู้ชายที่วิ่งแข่งแพ้เด็กผู้หญิงคนนั้นว่าเด็กผู้หญิงเขาฝึกซ้อมมามากกว่าหนูหรือเปล่า เขาดูแลร่างกายกินแต่ของมีประโยชน์มากกว่าหนูไหม หนูต้องพยายามฝึกซ้อมให้มากกว่านี้นะ จะเป็นการมองทุกเพศในฐานะที่ทุกคนเท่าเทียมกันและ จะทำให้ไม่มีฝ่ายไหนต้องรู้สึกอายและหวาดกลัวที่จะทำในสิ่งที่ต้องการ ดังนั้นถ้าครอบครัวไหนมีส่วนช่วยส่งเสริมให้เด็กมีพัฒนาการในทักษะที่เขาชอบ อาจทำให้เขาเดินไปสู่การประสบความสำเร็จเร็วขึ้นก็ได้
“ความมหัศจรรย์ของการทำงานที่รัก ไล่ล่าความฝัน คือเราไม่มีวันรู้ว่าความสำเร็จจะมาถึงเมื่อไร และเมื่อได้มันมา คุณจะไม่รู้สึกตื่นเต้น เพราะแต่ละวันเราให้ความสำคัญกับการทำสิ่งนั้นซ้ำๆ อยู่แล้ว”
ที่ผ่านมาบาสเกตบอลสอนอะไรช่างภาพอย่างคุณบ้าง
กีฬาทุกกีฬาสามารถสร้างแรงบันดาลใจให้คนเราได้ อย่างน้อยเราอยู่ในฐานะช่างภาพจะเห็นว่านักกีฬาหลายคนไม่ได้เกิดมาพร้อมพรสวรรค์ แต่มันคือการฝึกฝนทุกวันวันละเป็นสิบชั่วโมง ต้องกินอาหารตามที่เจ้าหน้าที่โภชนาการสั่งเพื่อดูแลตัวเอง อย่างบางกีฬาที่ตัดสินกันด้วยวินาที การที่คุณจะเป็นผู้ชนะในวินาทีนั้นมันอาจมาจากการฝึกซ้อมมานานเป็นหมื่นพันชั่วโมง หรือวินาทีสุดท้ายในสนามบาสคุณจะสามารถยิงลูกสามแต้มให้ทีมกลับมาชนะได้ ก็มาจากการฝึกซ้อม สิ่งเหล่านี้มันคือการสร้างระเบียบวินัยเพื่อได้มาซึ่งวินาทีสำคัญในชีวิต ที่อาจเกิดขึ้นหรือไม่เกิดขึ้นก็ได้ นี่คือสิ่งที่เราได้เรียนรู้จากกีฬา
วันนี้คุณประสบความสำเร็จในฐานะช่างภาพบาสเกตบอลแล้วหรือยัง
การประสบความสำเร็จของเรามันเกิดขึ้นทุกวัน มันสามารถทำให้เรามีชีวิตต่อไปได้ในแต่ละวัน เราเชื่อว่าแต่ละคนมีเป้าหมายสูงสุดในชีวิตอยู่แล้ว แต่เป้าหมายสูงสุดในชีวิตของกุ๊กมันเกิดขึ้นในทุกวันที่เรายังสามารถถ่ายรูปที่เราอยากถ่ายได้ สิ่งเหล่านี้เป็นก้อนความสำเร็จของเราจริงๆ แล้วความมหัศจรรย์ของการทำงานที่รัก ไล่ล่าความฝัน คือเราไม่มีวันรู้ว่าความสำเร็จจะมาถึงเมื่อไร และเมื่อได้มันมา คุณจะไม่รู้สึกตื่นเต้น เพราะแต่ละวันเราให้ความสำคัญกับการทำสิ่งนั้นซ้ำๆ อยู่แล้ว อย่างตัวกุ๊กเองได้เป็นตากล้องหลักของการแข่งขันอาเซียนบาสเกตบอล ลีกมาเป็นเวลา 2 ปี แล้วก่อนหน้านี้เราได้รับโอกาสให้เป็นช่างภาพหลักของทัวร์นาเมนต์ใหญ่คือการแข่งขันบาสเกตบอลโลกรอบคัดเลือกในปีพ.ศ. 2561 เป็นช่างภาพคนเดียวที่สามารถลงไปถ่ายในสนามการแข่งขันได้ มันเป็นความภาคภูมิใจนะ
ขอหนึ่งประโยคให้ตัวคุณเองทั้งในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต
“การรักษาความลุ่มหลง (passion) ให้ดำรงอยู่ตลอด” สำหรับเราสิ่งที่จะพูดอาจเป็นข้อความที่ธรรมดามาก ได้ยินบ่อยมาก แต่เราจะย้ำว่ามันเป็นความจริง คือคุณต้องหาตัวเองให้เจอ ลงมือทำกับสิ่งที่คิดฝันให้จริงจังและต่อเนื่องในทุกวัน แล้วรางวัลตอบแทนจะมาถึงในวันที่คุณไม่ทันได้ทันตั้งความหวังเอาไว้เลยด้วยซ้ำ ถ้าชอบหรือรักมันมากขอให้ทำไปเรื่อยๆ แต่เราไม่จำเป็นต้องใช้ชีวิตให้ประสบความสำเร็จในทุกวัน บางวันอาจไม่ได้ตามที่ตั้งใจ การที่ทำอะไรไม่ได้ดั่งใจนั่นเป็นบทเรียนสำคัญที่ทำให้เรารู้จักความสำเร็จได้เร็วขึ้น อย่าลืมว่าทุกคนสามารถล้มหรือประสบความสำเร็จได้ทุกวัน ขอให้คิดว่ามันเป็นเรื่องการเรียนรู้ก็พอ